200 jaar Museumeiland in Berlijn: hoe een oud idee nieuwe politieke betekenis krijgt

De moderne Duitse geschiedenis vindt hier haar weerslag, als een seismograaf slaat het uit bij de gevoeligheden van de tijd: de eerste honderd jaar werden hier vijf musea gebouwd, daarna werden ze door oorlog en de deling van Berlijn deels vernietigd, daarna werden ze na 1990 langdurig gerenoveerd en sinds 2022 is er zelfs nog een zesde museum bij gebouwd: het stadsslot aan de overkant van de straat – in de DDR opgeblazen als symbool van Pruisisch militarisme – is voor 600 miljoen euro herbouwd onder de naam Humboldt Forum, waarin onder andere etnografische collecties zijn ondergebracht. In de architectuur van dat eerste museum is deze opvatting terug te vinden: de vorm van een Griekse tempel, direct tegenover het barokke paleis van de koning, was een verwijzing naar de eerste democratie: „In zekere zin was dat een provocatie, maar de koning liet het wel toe”, zegt Parzinger. Volgens Macdonald, die aan de Humboldt Universiteit onderzoek doet naar de functie van erfgoed in de hedendaagse samenleving, heeft de hereniging van Duitsland het Museumeiland een betekenis als „symbolisch hart van de nieuwe natie” gegeven, in 1999 onderstreept door de Unesco-status.

Author: Merlijn Schoonenboom

---